Glutenvrije zuurdesem starter

Ik ben niet echt een broodmens. Ik had als klein kind absoluut geen bezwaar om twee keer per dag warm te eten en nu nog niet. Pas zo rond mijn 32ste ben ik veel meer brood gaan eten. Ik had in die tijd ook geen zin om te koken en dan ga je vanzelf meer brood eten. Gistbrood kan natuurlijk best lekker zijn (zeker met gluten), maar mijn voorkeur van brood gaat toch uit naar zuurdesembrood.
Ik eet dan ook het liefst glutenvrij Pain Campagnard brood van Schar, dat is met zuurdesem gemaakt. Alleen als je leest wat er allemaal in zit, dan wordt je daar niet blij van.
Daarom wilde ik het ooit zelf eens een keertje zuurdesembrood maken. Als je zuurdesembrood wilt maken, dan heb je een zuurdesem starter nodig. Dat heb ik nu zelf gemaakt.

Via internet heb ik me ingelezen (voornamelijk Engelse sites) over hoe je een zuurdesem starter maakt en er zijn vele manieren om het te maken.
Sommige maken het behulp van gist, maar dat wilde ik niet. Het moest echt uit zichzelf gefermenteerd zijn. Dus op de natuurlijke manier, oftewel meel en water en laten staan.
Ook hier heb je verschillende manieren qua hoeveelheid meel en water, wel metaal gebruiken of niet.

Ik heb toen maar wat gedaan (want de ene zegt dit en de ander dat): een weckpot gepakt, wat meel er in en wat water er bij en roeren maar. Deksel er los opgelegd, wel met het rubber erop. Twee keer per dag even roeren en één keer per dag voeding geven (meel en water). Eerst deed ik het met een metalen lepel, maar toen dacht ik ‘stel je voor dat het fermenteren echt reageert op metaal‘, dus vanaf dat moment met een houten lepel. Op dag 4 dacht ik ‘laten we de deksel vervangen door kaasdoek‘. Zo kan je ook even ruiken hoe het zuurdesem ruikt. Het moet namelijk friszurig ruiken. Zodra het begin te stinken, weet je dat het mislukt is en dat je opnieuw kunt beginnen.

Op dag 5 had ik eerst iets gedaan met warm water en toen pakte ik water voor de zuurdesem, het water was dus lauw warm. Even flink geroerd en de kaasdoek erop gedaan en weer andere dingen gedaan. Amper 5 minuten later kwam ik weer in de keuken en toen zag ik ineens dat de zuurdesem paar centimeters was gestegen. WAUW..
Volgens mij kwam dat ook door het lauwwarme water, dat gaf waarschijnlijk een extra stoot energie. Dus vanaf nu gebruik ik alleen lauwwarme water. Op dag 6 was hij al 5 centimeter gestegen en op dag 7 bijna 10 centimeter. Tijd om een glutenvrij zuurdesembrood(tje) te maken. Hier is het recept voor glutenvrij zuurdesembrood (klik).

Als je een deel van de zuurdesem starter gebruikt hebt, dan ga je gewoon verder met het voeden van meel en water. Zodat je als je weer zuurdesembrood gaat maken weer een deel van de starter kunt gebruiken.

Ik ben helemaal blij dat het gelukt is. Ik heb een filmpje (klik) gemaakt van de 7 dagen.

Na één dag heb ik al bubbeltjes in de zuurdesem starter, klopt dat?
Ja en nee, in de beginfase van een kweek kan een type bacterie genaamd leuconostoc de boventoon voeren; het produceert veel gas en veroorzaakt een snelle stijging. Deze bacterie is niet wenselijk, maar ook niet schadelijk en zal uiteindelijk uitsterven als de nuttige beestjes bezinken en de kweek zuurder wordt. Je merkt misschien ook dat de cultuur een nogal onaangename geur heeft; maak je geen zorgen, ook dit gaat voorbij. Je kunt gewoon doorgaan met dagelijks voeding te geven en 2 keer per dag omroeren.

glutenvrije zuurdesem startervoor 1 brood of 2 kleintjes

Ingrediënten eerste dag:
55 gram glutenvrij boekweitmeel (of ⅓ cup -> dat is precies volgens mijn weegschaal 55 gram)
60 ml lauwwarm water (of ¼ cup -> dat is 60 ml)

Ingrediënten tweede en volgende dagen:
55 gram glutenvrij boekweitmeel of een ander soort glutenvrije bloem
60 ml lauwwarm water

Voorbereidingstijd: 1 minuten
Bereidingstijd: 1 minuten
Verder nog nodig: grote weckpot, kaasdoek of een theedoek, elastiek, houten lepel, weegschaal
Temperatuur: minstens 20 graden

Bereiding dag 1:
Doe het boekweitmeel en het water in de weckpot en roer het met een houten lepel goed door elkaar.
Alle meel moet opgenomen zijn.
Omdat dit de eerste dag is, doe je er nog wat extra water bij.
Het deeg moet namelijk net zo dik zijn als een pannenkoekendeeg.
Dek het af met een kaasdoek en een elastiek en laat het zo op een plek staan waar het ongeveer 20 graden is.

Bereiding dag 2 en verder:
Voeg vanaf nu elke dag 55 gram boekweitmeel of wissel het af met een ander soort glutenvrij meel.
Voeg 60 ml lauwwarm water toe en meng alles met een houten lepel goed door elkaar.
Er mag geen droge meel te zien zijn.
Dek het af met een kaasdoek en een elastiek en laat het zo op een plek staan waar het ongeveer 20 graden is.

Elke dag doen:
‘s Ochtend met een houten lepel alles goed door elkaar mengen, kaasdoek erop en weg zetten.
‘s Avonds met een houten lepel nieuwe voeding geven (meel en lauwwarm water).
Alles goed vermengen zodat droge meel helemaal is opgenomen.
Afdekken met een kaasdoek en elastiek en weg zetten.
Doe dit net zolang totdat de zuurdesem begint te werken.

Zodra het mengsel begin te rijzen, dan weet je dat de zuurdesem starter leeft en kan je het gebruiken om glutenvrij zuurdesembrood te maken.
Bron: eigen recept – © www.glutenvrijkookhoekje.nl

Tip:
Mocht het nu echt niet lukken, dan kan je tegenwoordig hier (klik) een glutenvrij zuurdesemstarter kopen.

 

Print Friendly, PDF & Email

19 thoughts on “Glutenvrije zuurdesem starter

  1. Hi!

    Ik heb nu twee keer een basisrecept gemaakt met boekweitmeel en bij elke twee is de toplaag van mijn starter roze. Dit is al met dag 2.
    Wat kan dit betekenen? Is het de verhouding die niet klopt of iets anders?

    1. Hallo Iris,

      Onderaan de pagina staat een reactie van Annette. Ik heb het gekopieerd en in dit berichtje geplakt. Daar staat het antwoord.

      Annette schreef:
      Boekweitstarters kunnen een rose of paarse gloed hebben ; het is familie van de rabarber.

      1. Ah dank je wel! Je meent het! Dan heb ik het al 3x voor niets weggedaan, want het ruikt wel zurig. Beetje bes-achtig. Dan gaan we het nog een keer proberen!

  2. Hoi Renske, vandaag de achtste dag van jouw recept. Ik zet na elke voeding een streep op de pot om te zien of hij rijst. Helaas nog geen actieve starter. Het is bij ons binnen gemiddeld 18 graden overdag en ‘s nachts uiteraard kouder. Kan het daardoor langer duren. De starter ziet er goed uit en ruikt licht zurig.

    1. Hallo Anki,
      Sommige starters hebben meer tijd nodig. Wat voor meelsoort of soorten heb je gebruikt? Zien je ook nog geen belletjes? Het is al goed dat de zuurdesem licht zurig ruikt en niet smerig ruikt. Dus zeker doorgaan met voeden.
      Het is soms echt een kwestie van geduld hebben en zolang het nog friszurig ruikt, dan is het nog een gezonde en beginnende zuurdesemstarter.
      Je zou hem nog een handje kunnen helpen door hem in een warmere ruimte neer te kunnen zetten en kijken wat hij gaat doen.

        1. Als het met één soort meel niet lukt, dan is het zeker aan te raden om een ander meelsoort bij te nemen. Dan zou ik of biologische rijstemeel of gierstemeel of teffmeel of boekweitmeel of sorghum meel of quinoameel gebruiken. Kies wel een meelsoort wat je lekker vindt.

          Als je (bruine) teffmeel lekker vindt smaken, dan zou ik dat uitproberen. Waarom? Teff wordt in de Ethiopië gebruikt om gefermenteerde pannenkoeken (Injera) (klik) te bakken. Het deeg moet nml. paar dagen staan gisten, net zoals bij zuurdesem. Ik zou niet alleen teffmeel gebruiken, maar het dan wel met een neutrale meelsoort zoals b.v. biologische rijstemeel of havermeel mengen.

  3. Hallo Renske, ik ben een beginner op dit gebied en heb nu 3x geprobeerd een starter te maken. Ivm onlangs vastgestelde coeliakie wil ik dus glutenvrije starter en brood maken. Veel instructies vertellen dat je eerst wat uit de pot moet halen om op het begingewicht te komen, en dan pas voeden. Ik zie door de bomen het bos niet meer. Haha.
    Waarom haalt de een er wat uit, en de ander voedt gewoon?

    1. Hallo Karin,

      Ik denk dat dat een standaard regel is voor als je gewoon glutenmeel (tarwe en/of rogge) gebruikt. Dat reageert veel sneller dan bijvoorbeeld glutenvrij meel. De pot die je dan gebruikt is dan ook veel sneller vol, terwijl het fermenteren dan nog moet beginnen. En ik denk ook dat als er een deel wordt verwijderd de zuurdesemstarter aangezet wordt om het proces door te zetten.

      Ik heb geen deel verwijderd, omdat ik het zuurdesemproces niet wilde verstoren. Glutenvrij meel reageert anders dan glutenmeel. Als het fermenteren is begonnen en je verwijderd de helft, dan blijft er misschien te weinig over om het zuurdesemproces door te zetten. Je begint als het ware opnieuw met de zuurdesemstarter en dat kan er juist voor zorger dat de glutenvrije zuurdesemstarter kan mislukken.

      Bij glutenhoudende zuurdesemproces maakt dat niet zoveel uit, omdat het fermenteren veel sneller gaat. Tarwe en rogge fermenteren veel sneller dan glutenvrije meel zoals bijvoorbeeld rijst, boekweit of gierst.

      1. Aha vandaar. Ik ben weer wat wijzer. Heel veel dank. Ik ga het vanaf vandaag proberen met boekweitmeel, maw zoals jij het doet. Ben benieuwd.

  4. hallo

    Even een vraag, ik heb eerder zuurdesem startes gemaakt van spelt meel.
    na 7 dagen klaar voor gebruik.
    daarna moet je deze ook blijven voeden
    Bewaren in de koelkast, remmen
    dag te voren er uit halen, als je deze wil gebruiken en weer wil voeden.

    hoe zit dit met zuurdesem voor glutenvrij brood?
    Dit omdat ik glutenvrij moet gaan eten.

    1. Het maken van een glutenvrij zuurdesemstarter kan best ingewikkeld zijn. Bij mij lukt het ook niet altijd. In principe gaat het maken van een glutenvrije zuurdesemstarter precies hetzelfde als één glutenhoudende zuurdesem. Allees het soort meel moet glutenvrij zijn.

  5. Ik ben gistermorgen begonnen met een starter en hij ruikt nu al zuur en heeft bubbeltjes. Ruikt een beetje naar zure appel of yoghurt. Ik vertrouw het voor geen meter gezien het pas 24u staat en pas vanavond bijgevoed wordt. Het staat in een badkamertje (de enige consistent warme plek in huis) bij 21.5 graden. Gaat dit wel goed?

    1. Ja en nee, in de beginfase van een kweek kan een type bacterie genaamd leuconostoc de boventoon voeren; het produceert veel gas en veroorzaakt een snelle stijging. Deze bacterie is niet wenselijk, maar ook niet schadelijk en zal uiteindelijk uitsterven als de nuttige beestjes bezinken en de kweek zuurder wordt. Je merkt misschien ook dat de cultuur een nogal onaangename geur heeft; maak je geen zorgen, ook dit gaat voorbij. Dus gewoon doorgaan met het voeden en 2 keer per dag even omroeren.

  6. Hallo Renske,

    Nu 6 dagen bezig met je recept. De desem ruikt goed, fris zurig. Vind het alleen erg moeilijk om goed te zien of mijn deeg rijst. De weckpot staat op de verwarming. Het deeg komt wel omhoog denk ik. Ik zie ook bubbels bovenop en kleine bellen in het deeg. Is dat goed? Ik doe nog 1 dagje dan heb ik 7 dagen. Waar bewaar je het desem eigenlijk?

    Groetjes Herma
    Klomp Creatie’s

    1. Daarom had ik een elastiek op de grens gebruikt. Als het dan rijst, dan zie je het verschil. Ik heb het deeg in de keuken gemaakt (niet op de verwarming), daar is het gemiddeld 18 graden. Gebruik je lauwwarm water? Dat vindt het zuurdesem lekker. Als het klaar is, dan kan je het in de koelkast bewaren als je het niet gebruikt. Je kunt het dan een week bewaren. Wil je het langer bewaren in de koelkast, dan moet je het voeren met 1 eetlepel meel en wat water. Dat je bubbels en kleine bellen ziet, dan werkt het. Je kunt het ook langer laten staan. Bij mij was het 7 dagen, maar soms duurt het langer. Als het maar goed, fris zurig blijft ruiken.

  7. goedemorgen jou recept van zuurdesem wel 6 keer geprobeerd nog steeds niet gelukt
    krijg er een paarse laag op elke keer. en stinkt. volg het precies op.in weckpot moedeloos word je er van

    1. Paars? Apart hoor. Het moet zuur stinken, maar niet naar rotte ei of en rioollucht.
      Was je weckpot wel goed schoongemaakt? Wat voor meelsoorten hebt je gebruikt? Hoe warm is/was de ruimte waar de weckpot staat?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.